12 czerwca 2025, godz. 17:00
wstęp wolny
prowadzenie spotkania: Aneta Prymaka-Oniszk
Podczas spotkania będzie możliwość nabycia książki
Trudno uznać, że II wojna światowa należy już do przeszłości. Wszak żyje wciąż w opowieściach świadków historii, w działaniach społeczników i edukatorów, w dyskusjach polityków. A co po niej pozostało w życiu rodzin Polek i Polaków ocalałych z niemieckich obozów koncentracyjnych? Książka prezentuje wieloletnie badania Marii Buko nad polskim drugim pokoleniem obozowym, tj. dziećmi więźniarek i więźniów politycznych nazizmu. Co mogło dla nich oznaczać dorastanie w domu, w którym przemoc i strach zapisały się w ciałach i wspomnieniach rodziców? W jakich sytuacjach echa minionej wojny rozbrzmiewały w peerelowskiej codzienności? Czy i jak biografie rodziców kształtowały pamięć i doświadczenia potomkiń i potomków? Skonstruowana w książce opowieść to wielogłos, odtwarzający skomplikowane przeżycia pierwszego pokolenia powojennego. Autorka proponuje, aby do popularnego pojęcia transgeneracyjnej traumy przyłożyć soczewkę codziennego, „zwyczajnego“ cierpienia. Swoją metodologią wskazuje z kolei wartość długoterminowej współpracy badaczki z badanymi – dla obu stron.
Maria Buko – socjolożka, historyczka, dokumentalistka i badaczka historii mówionej. Doktoryzowała się w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Przez wiele lat związana z Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka Karta w Warszawie. Obecnie pracuje na Wydziale Historii i Socjologii na Uniwersytecie w Konstancji. Interesuje się pamięcią autobiograficzną, międzygeneracyjną i zbiorową, a także jej społecznymi i historycznymi kontekstami. Badała doświadczenia i pamięć ocalałych z II wojny światowej i okresu stalinizmu oraz ich potomków. Obecnie realizuje projekt poświęcony losom sierot i dzieci „bezopiecznych" w Polsce i Szwajcarii po 1945 roku. Jest autorką książki Pogłosy. Dzieci więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych (2022), współautorką (wraz z Magdą Szymańską i Katarzyną Madoń-Mitzner) Przetrwałam: doświadczenia kobiet więzionych w czasach nazizmu i stalinizmu (2017) oraz artykułów w czasopismach naukowych i opracowaniach zbiorowych.
Aneta Prymaka-Oniszk – reporterka, autorka książek Kamienie musiały polecieć. Wymazywana przeszłość Podlasia i Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy. Współautorka zbiorów: Białoruś. Ojczyzna dobrej jakości oraz Ludowa historia kobiet. Napisała także tekst książki dla dzieci Wędrująca Księga o Kodeksie Supraskim, zilustrowanej przez Małgorzatę Dmitruk, która została wyróżniona w konkursie Najpiękniejsze Polskie Książki 2023. Laureatka nagród: Grand Press Czytelników, Nagrody Literackiej im. Wiesława Kazaneckiego oraz Książki Roku Warszawskiej Premiery Literackiej. Była nominowana do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy, dwukrotnie do Nagrody Historycznej „Polityki”, dwukrotnie do Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego oraz – również dwukrotnie – do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego. Współuczestniczyła w tworzeniu Centrum Nauki Kopernik. Prowadzi stronę internetową biezenstwo.pl.
