19 września 2025, godz. 18:00
wstęp wolny
Książka „Ostatni świadkowie Grodna”, wydana w języku białoruskim, to trzecia część cyklu wspomnień grodnian z lat 1920-1940. Pierwsze dwie części – „Jedno miasto, różne wspomnienia” (2017) i „Historie z ulic Grodna” (2019) – spotkały się z szerokim odzewem czytelników i zainspirowały Ruslana Kulevicha do kontynuacji serii.
Książka jest zbiorem autentycznych i poruszających wspomnień osób, które nigdy się nie znały, ale łączy je to samo miejsce, w którym mieszkały i pracowały w pierwszej połowie XX wieku – Grodno.
Podczas spotkania zostanie także pokazany dokumentalny film „Ostatni świadkowie Grodna” (25'), którego bohaterowie wyjechali do Polski po zakończeniu II wojny światowej. Nie chcieli opuszczać swoich domów, ale nowa władza dyktowała inne warunki: Syberia albo Polska. Dziś to właśnie oni są jednymi z ostatnich świadków Grodna lat 30. i 40.
Kilka słów od Ruslana Kulevicha, autora książki:
Pracę nad tą książką rozpocząłem jeszcze w Grodnie w 2020 roku. Jednak wymuszona emigracja przerwała ją na czas nieokreślony. Najpierw wyjazd na Łotwę, potem do Polski. W marcu 2021 roku znalazłem się w Białymstoku, zaledwie 75 kilometrów od Grodna. Świadomie wybrałem to miasto, by być bliżej rodzinnych stron. Tutaj wznowiłem działalność dziennikarską i w 2022 roku założyłem media MOST. Dopiero po dwóch latach mogłem ponownie wrócić do książki, którą planowałem wydać jeszcze w Grodnie.
Na emigracji kontynuowałem zbieranie wspomnień starszych grodnian – tylko już z drugiej strony granicy. Po II wojnie światowej tysiące mieszkańców Grodna znalazło się w Polsce. Jedni sami wybierali repatriację, inni pozostali, a część została zesłana na wschód.
Tytuł książki – „Ostatni świadkowie Grodna” – nie jest przypadkowy. Ostatecznie stawiam kropkę w zbieraniu wspomnień o latach 1920-1940. Przez osiem lat nagrałem około stu historii grodzieńskich nestorów i zgromadziłem kilkaset archiwalnych fotografii. Takiej pracy prawdopodobnie nikt już nie zdoła powtórzyć. Nie dlatego, że jest szczególnie trudna, lecz dlatego, że wielu z tych ludzi nie ma już wśród nas. Miałem szczęście zdążyć. Teraz chcę podzielić się tymi historiami z Wami.
Ruslan Kulevich – grodzieński dziennikarz i regionalista. Autor książek „Historie z ulic Grodna” (2018) oraz „Jedno miasto, różne wspomnienia” (2019). Od 2020 roku w przymusowej emigracji. Założyciel i redaktor naczelny MOST Media. Od 2021 roku mieszka w Białymstoku.
