Tradycje bożonarodzeniowe

Tradycje bożonarodzeniowe
/wystawa malarstwa
wernisaż: 28.11.2014 (piątek), w godz. 18.00 - 20.00
wystawa czynna do: 04.01.2015

Motywy bożonarodzeniowe są obecne w malarstwie, również w polskim, od wczesnego średniowiecza.

W początkowej fazie dominowały wyobrażenia scen z ewangelii i apokryfów. Centralne miejsce kompozycji zajmowało Dzieciątko w żłóbku, a obok niego Maryja i Józef. Nieodłącznymi bohaterami sceny narodzin Jezusa były zwierzęta – jednak nie dominujące dzisiaj owce, lecz zazwyczaj wół i osioł. Całości dopełniała świetlista gwiazda (kometa) i zastępy anielskie. W bardziej rozbudowanych kompozycjach pojawiali się pasterze i Trzej Królowie („Magowie ze Wschodu”). Wszystkie postacie reprezentują określone role i mają silne nacechowanie symboliczne.

Często przedstawiano też narodziny Jezusa w szerszym kontekście jego ziemskiej misji: na jednym płótnie znajdowały swe miejsce sceny narodzin, męki na krzyżu i Zmartwychwstania.

Z biegiem wieków charakter malarstwa bożonarodzeniowego zmieniał się. Najbardziej zauważalne było przeniesienie sceny narodzenia Jezusa z groty do szopy lub domu. Bardzo istotnym przeobrażeniem treści było natomiast coraz silniejsze podkreślanie roli Maryji, w tym jej emocjonalnego związku z Dzieciątkiem – obok symboliki religijnej coraz większą rolę zaczyna odgrywać chęć oddania psychologii przestawianych postaci. W malarstwie baroku prezentuje wielkie nagromadzenie motywów anielskich i pasterskich – rośnie liczba postaci i staranność ich przedstawiania.

Pojawienie się w początkach XX w. malarstwa abstrakcyjnego, fascynacja nowymi formami wyrazu, odchodzenie od wyobrażeń figuralnych – w efekcie malarstwo związane z Bożym Narodzeniem najsilniej obecne jest kręgu twórczości ludowej i nieprofesjonalnej. W efekcie jego motywy wzbogaciły się o przedstawienia ludowych zwyczajów tradycji bożonarodzeniowych. Nie zmienia to faktu, że tematyka Bożego Narodzenia pozostała niezwykle ważna również w głównym nurcie malarstwa polskiego. Dowodem na to są prace zgromadzone na wystawie w CLZ.

Wystawa składa się z 29 prac nawiązujących w swoim charakterze do tradycji ludowej malarstwa polskiego. Prace to swoisty przekrój tradycji bożonarodzeniowych pod względem geograficznym - ponieważ artyści reprezentują różne regiony Polski w tym i Podlasie. W sensie historycznym ponieważ najstarsze obrazy Stanisława Praussa pochodzą z przed roku 1915, a te najwcześniej datowane powstały na początku wieku XXI. A także w rozumieniu różnić w technice malarskiej, od grafik po akwarele.

Na wystawie prezentowane będą prace: Mariana Adamczyka, Reginy Balinow, Natanaeli Błażejczyk, Zbigniewa Budzyńskiego, Małgorzaty Czernik-Zagdańska, Swietłany Franko, Piotra Gagana, Antoniego Gawińskiego, Stanisława Gibińskiego, Edwarda Habdasa, Michała Ichnowskiego, Michała Janczuka, Stanisława Kurek, Teodory Kurek, Macieja Milewskiego, Stanisława Praussa, Wandy Romeyko, Andrzeja Tryzno, Barbary Wyczółkowskiej- Milewskiej.

Wystawa została wypożyczona ze zbiorów Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie.